-
ΑΣΚΗΣΗ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑ +
Ανέκαθεν οι ασθενείς, ιδίως αυτοί που πάσχουν από στεφανιαία νόσο, αναρωτιούνται για το πότε πρέπει να ξεκινούν σωματική άσκηση (μετά από ένα στεφανιαίο επεισόδιο) ή μέχρι ποιο σημείο καταπόνησης να προχωρούν, πάντα με εύλογη αγωνία. Από τις αρχές του περασμένου αιώνα υπήρχαν ιατρικά «ταμπού», όσον αφορά την αποκατάσταση, μετά από ένα οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου. Μάλιστα τότε η ακινητοποίηση των ασθενών ήταν βραδύτατη (λόγω κινδύνου ρήξης μυοκαρδίου, θανατηφόρων αρρυθμιών, σχηματισμού ανευρυσμάτων κτλ) και ο ασθενής υποχρεωνόταν σε ακινητοποίηση επί της κλίνης για διάστημα 6-8 εβδομάδων. Μόλις στις αρχές της δεκαετίας του 1970 αναγνωρίσθηκε η αξία της γρήγορης κινητοποίησης των ασθενών με βάση τον ορισμό του ΠΟΥ (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας), για την αποκατάσταση των ασθενών: «Το σύνολο των απαιτούμενων ενεργειών ώστε να εξασφαλίσουμε πώς όλοι οι καρδιοπαθείς θα έχουν τις βέλτιστες σωματικές, πνευματικές και κοινωνικές συνθήκες, έτσι ώστε να είναι ικανοί, με τις δικές τους προσπάθειες, να επανακτήσουν με όσο πιο φυσικό τρόπο είναι δυνατόν το ρόλο τους στην κοινωνία και να απολαμβάνoυν μια ενεργό ζωή». Όλο και περισσότερο αναγνωρίζεται στις μέρες μας η αξία της άσκησης, ως μέσο σωματικής και πνευματικής ευεξίας, αλλά και σαν μέσο πρόληψης και αποκατάστασης των καρδιοπαθειών. Τα παρακάτω ερωτήματα είναι τα συνηθέστερα που υποβάλλουν οι ασθενείς. -
ΜΕΧΡΙ ΠΟΙΑ ΗΛΙΚΙΑ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΑΣΚΟΥΜΑΙ; +
Δεν υπάρχει όριο. Σε λαούς που υπάρχουν «υπεραιωνόβια» μέλη έχει παρατηρηθεί ότι αυτοί ασκούνται σωματικά και πνευματικά μέχρι τα βαθιά γεράματα. -
ΠΟΙΟΣ ΤΥΠΟΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ; +
Γενικά δεν υπάρχει κανόνας. Στην καρδιά μας «αρέσει», ό,τι αρέσει σε εμάς. Δηλαδή ανάλογα με το πού έχει κλίση ο καθένας μας είναι καλό να καλλιεργεί αυτό τον τύπο άσκησης, διότι θα είναι πιο συνεπής να τον εκτελεί μακροχρόνια και έτσι να απολαμβάνει τα οφέλη που απορρέουν από την χρόνια άσκηση. Ωστόσο γενικά, το βάδισμα (το οποίο είναι ανώδυνο, ανέξοδο, ακίνδυνο) επειδή είναι συνυφασμένο με την ανθρώπινη φύση, ως πιο φυσική άσκηση ταιριάζει σε όλους τους ανθρώπους και μπορεί γίνεται καθημερινά χωρίς ιδιαίτερη προετοιμασία. Επίσης καλύτερες για το καρδιοαγγειακό θεωρούνται οι «αερόβιες» ασκήσεις όπως βάδισμα, κολύμπι (αποφυγή κακώσεων μυών και αρθρώσεων), τρέξιμο (jogging), ποδηλασία κτλ. -
ΠΟΣΟ ΣΥΧΝΑ ΝΑ ΑΣΚΟΥΜΑΙ ΚΑΙ ΜΕ ΠΟΣΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΚΑΘΕ ΦΟΡΑ; +
Ιδανικά τουλάχιστον 3-4 φορές εβδομαδιαίως από 30 τουλάχιστον λεπτά. Ο χρόνος αυτός είναι απαραίτητος ώστε κάποιος να αποκτήσει την απαραίτητη (και πολυπόθητη) φυσική κατάσταση, αλλά και για να «κάψει» τα περιττά λίπη. -
ΠΟΤΕ ΚΑΙ ΠΩΣ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΞΕΚΙΝΗΣΩ ΑΣΚΗΣΗ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΜΦΡΑΓΜΑ Η ΑΓΓΕΙΟΠΛΑΣΤΙΚΗ; +
Ανάλογα με το συγκεκριμένο ασθενή, ο ιατρός θα κρίνει το χρόνο και το βαθμό κινητοποίησης. Γενικά όμως το βάδισμα είναι η προτιμητέα άσκηση μετά από ένα οξύ στεφανιαίο επεισόδιο, διότι δε χρειάζεται κάποια εξάσκηση και μπορεί να γίνει οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας. Ξεκινά αρχικά (την πρώτη εβδομάδα) εντός της οικείας του ασθενή και ένα ή δύο τετράγωνα γύρω από αυτήν. Γίνεται αρχικά σε δεκάλεπτα διαστήματα πρωί και απόγευμα, κατόπιν δεκαπεντάλεπτα (αύξηση ανά εβδομάδα). Μετά τον πρώτο μήνα από το έμφραγμα μπορεί να γίνεται 3-5 φορές εβδομαδιαίως με διάρκεια πάνω από 30 λεπτά. Είναι αυτονόητο πως στο ανωτέρω διάστημα κάθε άσκηση διακόπτεται αμέσως επί εμφανίσεως θωρακικού άλγους, δυσφορίας κτλ και ζητείται επειγόντως ιατρική συμβουλή. Μετά τον 3ο μήνα, ο ασθενής μπορεί να επανέλθει στην προηγούμενη «φυσιολογική ζωή» και τύπο άσκησης που έκανε και πριν το έμφραγμα. -
ΠΟΙΑ ΩΡΑ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΓΙΑ ΑΣΚΗΣΗ; +
Αυτό καθορίζεται κυρίως από τις εποχές του έτους. Άσκηση στις έξι η ώρα το πρωί το χειμώνα μπορεί και να είναι επικίνδυνη λόγω ψύχους, ενώ την ίδια ώρα το καλοκαίρι είναι μάλλον ευχάριστο λόγω συνθηκών ζέστης ή ακόμη και καύσωνα τις υπόλοιπες ώρες. Γενικά αποφεύγουμε την άσκηση σε ακραίες θερμοκρασίες, χρησιμοποιούμε κατάλληλα ρούχα ανάλογα με την εποχή και φροντίζουμε πάντα την ενυδάτωσή μας με νερό, ισοτονικά διαλύματα ηλεκτρολυτών, φρούτα μετά το πέρας της άσκησης ή και κατά τη διάρκεια αυτής εάν είναι πολύωρη. Οπωσδήποτε φροντίζουμε να ξεκινούμε προοδευτικά την άσκηση κάνοντας προθέρμανση και διατάσεις μυών (πριν και μετά την άσκηση) προς αποφυγή μυϊκών κακώσεων. -
ΕΙΜΑΙ ΠΑΧΥΣΑΡΚΟΣ, ΚΑΠΝΙΣΤΗΣ ΚΑΙ ΘΕΛΩ ΝΑ ΞΕΚΙΝΗΣΩ ΑΣΚΗΣΗ. ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΩ; +
Καταρχήν χρειάζεται πλήρης καρδιολογικός έλεγχος. Ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ), υπερηχογράφημα (triplex) καρδιάς, δοκιμασία κόπωσης και πλήρη βιοχημικό, λιπιδαιμικό έλεγχο. Το ποιο σημαντικό είναι να αναρωτηθούμε πού οδηγεί μια καθιστική ζωή, γεμάτη άγχος, κακή διατροφή και κάπνισμα. Δεν είναι δυνατόν βέβαια να γυμναζόμαστε καπνίζοντας, τρώγοντας και πίνοντας οτιδήποτε. Η συνολική λοιπόν αλλαγή του τρόπου ζωής είναι αυτή που εξασφαλίζει μια καλή υγεία και αυξάνει το προσδόκιμο επιβίωσης και μειώνει τη νοσηρότητα. -
ΤΕΛΙΚΑ ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΑΘΛΟΥΜΑΙ; ΤΙ ΘΑ ΚΕΡΔΙΣΩ; +
Με την άσκηση ζούμε περισσότερο και καλύτερα και δεν υποφέρουμε από καρδιοαγγειακά νοσήματα. Η άσκηση αυξάνει τη διάρκεια και την ποιότητα ζωής, μειώνοντας τη θνητότητα (ως και 43%) και τη νοσηρότητα αυτών που ασκούνται συστηματικά (ως και 31% μείωση νοσηλείας). Η άσκηση συντελεί στον έλεγχο του σωματικού βάρους και της υπέρτασης, βελτιώνει το μεταβολισμό των λιπών και των υδατανθράκων (μειώνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης μεταβολικού συνδρόμου), βελτιώνει τη λειτουργία των αγγείων, δημιουργεί παράπλευρη κυκλοφορία και δημιουργεί ψυχική ευφορία μειώνοντας το άγχος. Επίσης, βελτιώνει τη λειτουργία του αυτόνομου νευρικού συστήματος, μειώνει την πιθανότητα θρομβώσεων και γενικά μειώνει τον κίνδυνο επανεμφράγματος μετά από έμφραγμα μυοκαρδίου, την ολική θνητότητα (κατά 20-43%) καθώς και την καρδιαγγειακή. -
ΕΙΝΑΙ ΩΦΕΛΙΜΗ Η ΑΣΚΗΣΗ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ; +
Σαφώς, πέραν πάσης αμφιβολίας έχει καταδειχθεί πως η άσκηση (χαμηλής έντασης) είναι ωφέλιμη και σε αυτή την κατηγορία των ασθενών, κυρίως όσον αφορά την ποιότητα ζωής και την ικανότητα άσκησης, όχι όμως όσον αφορά την μείωση της θνητότητας. -
ΒΟΗΘΑΕΙ Η ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΠΩΛΕΙΑ ΒΑΡΟΥΣ, ΤΗΝ ΑΛΛΑΓΗ ΔΙΑΙΤΑΣ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΑΚΟΠΗ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ; +
Οπωσδήποτε υπάρχει μια αμφίδρομη σχέση μεταξύ των ανωτέρω συνηθειών. Κάποιος που ασκείται, συνήθως προσέχει την διατροφή του και δεν καπνίζει. Επίσης, είναι γνωστό πως οι περισσότερες δίαιτες αδυνατίσματος έχουν πρόσκαιρα αποτελέσματα, όταν δε συνδυάζονται με προγράμματα γυμναστικής. Ακόμα, η συστηματική άσκηση μειώνει την όρεξη και κυρίως τη «βουλιμία». Ένα συστηματικά αθλούμενο άτομο αντιμετωπίζει το σώμα του σαν μια καλή καινούργια «μηχανή», που την προσέχει και τη συντηρεί σωστά. -
ΠΟΙΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ; +
Τα πιο συχνά αίτια αιφνιδίου θανάτου στους νέους είναι οι μυοκαρδιοπάθειες, με κύριο εκπρόσωπο την υπερτροφική, καθώς και οι μυοκαρδίτιδες και άλλα σπανιότερα συγγενή σύνδρομα. Στους μεγαλύτερους ανθρώπους η πιο συχνή αιτία αιφνιδίου θανάτου είναι η στεφανιαία νόσος. Αποτελεί μεγάλο και παλαιό θέμα επιστημονικής συζήτησης μεταξύ των καρδιολόγων παγκοσμίως η αποτροπή και πρόληψη των περιστατικών αυτών. Εκείνο που πρέπει να τονίσουμε είναι πως με πλήρη και τακτικό καρδιολογικό έλεγχο (περιλαμβάνει triplex καρδιάς, ηλεκτροκαρδιογράφημα και δοκιμασία κόπωσης) και σωστή αξιολόγηση ιστορικού αιφνιδίων θανάτων στην οικογένεια, μπορεί να αποτραπεί η πλειοψηφία των δυσμενών συμβάντων. Είναι πολύ σημαντικό οι προσφάτου ενάρξεως ασκούμενοι για 3-6 μήνες να αθλούνται προοδευτικά και προσεκτικά και να μην υπερβάλλουν των δυνάμεων τους, διότι η ακινησία δεν είναι δυνατόν να έρθει σε μικρότερο χρονικό διάστημα. -
ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΔΙΑΚΟΨΩ ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ; +
Δυστυχώς η απάντηση εδώ δεν είναι καταφατική. Αν η υπερλιπιδαιμία είναι «οργανική» όπως λέγεται δηλαδή ομόζυγη ή ετερόζυγη οικογενής υπερλιπιδαιμία τότε σχεδόν ποτέ δε διακόπτουμε την αγωγή μας. Όσον αφορά την υπέρταση τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα. Περισσότερη πιθανότητα έχει να διακόψει τα φάρμακα ένας ασθενής που χάνει 20 περιττά κιλά, έτρωγε πολύ αλάτι με το φαγητό του, κατανάλωνε αλκοόλ σε βαθμό κατάχρησης παρά ένας αδύνατος, μη καπνιστής υπερτασικός. Ωστόσο όλοι οι ανωτέρω ασθενείς ασκούμενοι συστηματικά θα μειώσουν τον αριθμό και τη δοσολογία των λαμβανομένων φαρμάκων και θα μειώσουν την πιθανότητα αύξησης αυτών με την πάροδο του χρόνου. -
ΑΝ ΕΙΜΑΙ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΣ, ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΑΘΛΟΥΜΑΙ; +
Σαφέστατα ναι, υπό την προϋπόθεση των συστάσεων όσον αφορά τη φαρμακευτική αγωγή από το θεράποντα ενδοκρινολόγο. Μελέτες ετών έχουν δείξει 35-45% μείωση της καρδιοαγγειακής νοσηρότητας και θνητότητας σε διαβητικούς που ασκούνται συστηματικά καθώς και 60% μείωση των μικροαγγειακών επιπλοκών του διαβήτη όπως νεφροπάθειας, αμφιβληστροειδοπάθειας, νευροπάθειας του αυτόνομου νευρικού συστήματος κτλ. Επίσης η συστηματική άσκηση προλαμβάνει και καθυστερεί την εμφάνιση διαβήτη σε άτομα με προδιάθεση της νόσου, ενώ σαφώς βελτιώνει το γλυκαιμικό έλεγχο των διαβητικών. -
Η ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΕΧΕΙ ΔΕΚΑΔΕΣ ΕΥΕΡΓΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ +
Στις σημερινές σύγχρονες συνθήκες ζωής (όπως η κατάχρηση του αυτοκινήτου ως μέσου μετακίνησης, η καθιστική ζωή μπροστά σε μια τηλεόραση, το γρήγορο και πρόχειρο φαγητό από fast food και ο υπερκαταναλωτισμός), πρέπει όλοι να αλλάξουμε προσανατολισμό προς ένα πιο φυσιολογικό τρόπο ζωής, μέσα στον οποίο η συστηματική άσκηση κατέχει δεσπόζουσα θέση. Εκτός από όλα τα επιστημονικά επιχειρήματα υπέρ της άσκησης, η άθληση είναι ο πιο σύντομος δρόμος για επιστροφή στην παιδική ηλικία, σε σύντομες χρονικές περιόδους ανάπαυλας και ξενοιασιάς που όλοι μας έχουμε τόσο ανάγκη.